Takıntılı Kişilik Özellikleri
1) Takıntılı kişilik özeliklerini taşıyan kişiler; hem kendi üzerlerinde hem de çevrelerinde denetimi sağlamak üzere önlemler alır.
2) Yaklaşımlarında ölçülüdürler.
3) İlişkilerde ihtiyatlı,düşünceleri mantıklıdır. Bu özeliklerinde aşırıya kaçarlarsa sert görünüşlü ve bilgiçlik taslayan kişiler olur.
4) Duygular ve sezgiler yerine, nedensellik ve mantıksal olma üzerine dururlar. Nesnel olmak için ellerinden geleni yaparlar.
5) Taşkınlık yapmaktan kaçınırlar.
6) İlişkilerde ölçülü ve duygusal olarak mesafeli görünürler, aynı zamanda dengeli, güvenilirlik ve dürüstlük niteliklerine sahiptirler.
7) İlişkilerinde kendilerini tutma duygularını frenlemelerine ek olarak çevrelerinde egemenlik kurmayı severler.
8) Takıntılı, saplantılı kişiler için her şeyin bir yeri vardır. Her şey yerli yerinde olmalıdır.
9) Temizliğe düşkün ve düzenlidirler.
10) her şeyi tam zamanda yapan dakik kişilerdir.
11) Çevresindeki kişilerin ve ilişkilerin önceden belirlendiği gibi davranmasını, daha çok kendi istekleri doğrultusunda davranmasını isterler.
12) Takıntılı insanların düşünce ve davranışlarına karşı gelindiğinde, şaşırtıcı, dikkafalı ve inatçı olabilirler.
13) Doğruluğa ve dürüstlüğe çok önem verirler.
14) Mülkiyet hukuku duyguları çok güçlüdür.
15 Çok tutumlu davranırlar ve sahip oldukları şeyleri çok zor paylaşırlar.
Bir kişide takıntılı, saplantılı kişilik özelikleri olmazsa, anormal bir durumun olduğunu gösteremez. Tam tersine bu niteliklere sahip olmak kişiler çok şey kazandırabileceği gibi, toplumların verimliliklerini önemli ölçüde obsesyonel üyelerine borçludurlar. Bu özellikler aşırıya kaçarsa denge bozulur, sorunlar yaşamaya başlar
TAKINTILAR VE SAPLANTILARI OLAN KİŞİLERDE YAYGIN OLAN DAVRANIŞ BİÇİMİ
Takıntıları, saplantıları olan kişiler düşünce veya eylemle bunlar etkisiz hale getirilme çalışırlar.
Örnek: Tüp gazı kapatıp kapatmadığı ile ilgili takıntıları olan bir kişi, tüpü kapattığına ilişkin güvence duymak için tüpü tekrar tekrar kontrol eder. Bu takıntılı düşüncelerini etkisizleştirmeye çalışır.
Örnek: Tekrarlayan davranışları olan bir kişi(sürekli el yıkayan, sıraya koyan) ya da zihinsel eylemleri olan (dua etmek, sayı saymak, çeşitli kelimeleri aklında geçirmek gibi.) Bu tarz davranışların anlamı huzursuzluk ve gerginliği azaltmak, sıkıntıdan kurtarmaktır.
Kişi bu davranışları doğrultusunda haz almaz, doyum sağlamaz.
Örnek: Küfür etme takıntısı olan kişi düşünmek istemediği sövme işinden kurtulmak için 100 kez 10’dan 100’e kadar sayı saya bilir.
Takıntılı ve saplantılı kişiler, neden yaptıklarını bilmeden kendilerinin yarattığı ayrıntılı kurallara göre katı bir biçimde uyulan ya da basma kalıp olan bir takım eylem ve davranışları yerine getirirler.
En sık gördüğümüz davranışlar yıkama, temizleme, sayma, kontrol etme, sıraya koymadır. Kişiler davranışlarının mantıklı
olup olmadığı konusunda kararsızlık içindedir. Kişi takıntı ve saplantılarının mantıksız olduğunu kabul ettiği zamanlarda
bunlara karşı koymak için çaba gösterir. Ancak kişi gösterdiği bu çaba sırasında sıkıntısı artıp, istemediği davranışları yapmasına yol açar.
Obsesyonlara örnekler (saplantı ve takıntılara örnekler)
Birsini yaralama ya da birisine zara verme dürtüsü.
Geçmişteki bir yaşantıyla ilişkili olarak birisine karşı yoğun öfke duymayla ilgili düşünceler.
Sevdiği birinin başına bir kaza geleceği düşüncesi.
Birisine açık saçık şeyler söyleme yada sövme dürtüsü.
Yakın arkadaşının yada ailesinden birinin yaralanacağı, öleceği düşüncesi
Cinsel şiddet eylemleri düşüncesi.
Sağlığıyla ilgili olarak bir şeylerin yolunda gitmediği düşüncesi.
Birisine fizikse ya da sözlü olarak saldırıda bulunma dürtüsü.
Çocuklarının başına bir şey geleceği, özellikle kaza geçirecekleri düşüncesi.
Karısının zarar görmüş olup olmadığı düşüncesi.
Birisine bağırıp çağırma dürtüsü.
Çocuklarına zarar verme ya da onlara karşı şiddet kullanma dürtüsü.
Araba kullanırken arabaya çarpa dürtüsü.
Birisine saldırma ve şiddetle cezalandırma dürtüsü.(örnek: çocuğunu otobüsten dışarı atma)
İnsanlara kaba saba şeyler söyleme dürtüsü.
Olası kazaları ya da aksilikleri düşünme(genellikle bir geziye çıkmak üzereyken)
Kalabalıkta bir kişiyi itme dürtüsü.(örnek: kuyrukta beklerken)
Belirli birtakım kişilere saldırma dürtüsü.
Uygunsuz bir takım şeyler söyleme dürtüsü.
Tanıdık ve bildik olan ya da olmayan çekici kadınlara karşı duyulan cinsel dürtü.
Birisinin yeryüzünden yok olmasını isteme dürtüsü.
“olağandışı” cinsel eylemlerde bulunma düşüncesi.
Utanç duyduğu, küçük düştüğü, rezil olduğu geçmişteki yaşantılarını düşünme.
Birisine saldırıda bulunma ve öldürme dürtüsü.
Bir bankayı soyma gibi çok sıra dışı bir olay gerçekleştirmiş olabileceği düşüncesi.
Binanın tepesinden atlama dürtüsü
Eşine acı verecek belirli bir takım cinsel eylemlerde bulunma dürtüsü.
Trenin yaklaştığı bir sırada demir yoluna atlama dürtüsü.
Sevdiği birine fiziksel olarak zarar verme düşüncesi.
