Antideprasanlar günümüz de en sık kullanılan ilaçlar arasına girdi.
SGK verilerine göre;2008 de 17 milyon kutu olan sayı 2013 de 38 milyon civarına çıkmış. Hasta Müracatları da 3 katına çıkmış…
Ne kadar yerli yerince kullanılıyor bu tartışmaya girmeden; başlarken , kullanırken ve keserken ortaya çıkabilecek olası yan etkilerinden söz etmek istiyorum.(özellikle , sık kullanılan yeni kuşak ilaçlarla ilgili bilgi vereceğim). Tabi ki, bu yan etkiler, çok sık ve her keste görülebilecek diye bir şey yok.
1- Başlarken Olası etkiler:
Aşırı serotonin(halk arasında mutluluk hormonu deniyor) salgılanması sonucu; ateş basması, terleme ,yanma, sıkıntı,huzursuzluk, yerinde duramama,kaygı, şiddete eğilim(kendine ve çevresine yönelik…), mide-bağırsak sisteminde hızlanma: bulantı, kusma ishal durumları. Hasta kaygılıysa, kaygısı daha da şiddetlenir. Tedavi uyumunu bozan bu duruma , “serotonerjik sendrom” denmektedir.ilacı hemen kesmek en iyisi(bazı hekimler bu yan etkiler olmasın ya da ortaya çıktığında geçici olarak yeşil reçete ilaçları verebilirler, bu da bir yöntemdir.
2- Antidepresanları kullanırken çıkabilecek yan etkiler:
A) İlk Etapta Çıkabilecek Yan etkiler:
-Birinci madde de (yukarı da)söz ettiğim “serotonerjik sendrom”
-Aşırı esneme, diş sıkma, halsizlik,uykuya meyil, ya da uykusuzluk, baş ağrısı, hafif bulantı ve iştahsızlık
B) Alışıp Kullanmaya Devam Ederken Çıkabilecek Yan Etkiler:
-Tatlıya karşı aşırı istek duyma, aşırı yemek yeme ve kilo alımı
-Küçük bir kesim de ise, iştah da azalma ve kilo kaybı
-Cinsel isteksizlik, orgazm olamama. Erkeklerde Ereksiyon sorunu ve
boşalamama.
-Geçici unutkanlıklar. Dalgınlıklar.
-Umursamamazlık, aşırı rahatlık, kafayı bir şeye takmama hali,
-Cesur , pervasız,bazen patavatsız olma durumları,
-Aşık Olma İstekleri,
–Kişide duygudurum bozukluğu eğilimi varsa;” Manik Atak” ortaya
Çıkabilir.Aşırı konuşma, aşırı enerjik olma, uykusuzluk, aşırı özgüven, sürekli gezme-tozma , eğlenme hali, aşırı para harcama, karşı cinse ilginin artması, sexüel istek de aşırı artış ortaya çıkmışsa ,bu ilaca bağlı Manik Atak dır. Mutlaka ilacın kesilmesi gerekir ve Doktorla hemen irtibat kurulmalı.Ailesinde Manik Atak yaşayanlar, antidepresanları mutlaka Dr eşliğinde dikkatli kullanmalılar.
-Uzun süreli kullanımlarda, özellikle kadınlarda kemik erimesi,
-Bazen adet düzensizlikleri,
-Çene de kasılma. Diş sıkma ve gıcırdatma,
-Kabızlık, aşırı terleme, görmede bulanıklık,
– Bazı ilaçlar tansiyonu yükseltebilir. Tansiyonu olanlar da bu ilaçların(İçeriği: Wenlafaxin, Duloxetin ve Paroxetin olanlar) yerine başka ilaç tercih edilmeli.
– Uzun süreli kullanımlarda; ilaca karşı bağışıklık gelişebilir. Etkisini yitirebilir. Hatta şikayetlere sebep olabilir. Hastalık tekrarlayabilir. Bu durumda da ilacı kesip başka ilaca geçmek gerekir.
3- İlacın Birden Kesilmesinin Yol Açtığı: “Kesilme Sendromu”: Bazı hastalar ,iyileştim diye, “pat” diye ilacı keserler, bazen de tecrübesiz doktorlar “pat” diye keserler. Yüzde 5 kadar hasta da bir şey olmaz. Geri kalanlarda şu belirtiler olabilir: Şiddetli baş dönmesi, başta elektriklenme, baş ağrısı, tansiyon yükselmesi, aşırı duygusallık, ağlama, sinirlilik, tahammülsüzlük, Şiddete eğilimde artış ,hatta:intihar yada cinayet işleme davranışı,
Bulantı kusma, iştahsızlık. Yorgunluk, kramplar, uyuşma ve karıncalanmalar.Ateş basmaları. Bu durum ciddi bir durumdur. Onun için asla ilaçlar birden KESİLMEMELİ !(bunun bir istisnası Prozac tır). Böylesi durumda hemen aynı ilaç alınırsa tablo bir iki günde düzelir…
ANTİDEPRESANLARLA İLGİLİ DİKKAT EDİMESİ GEREKEN BAŞKA HUSUSLAR:
- Doktor önerisi olmadan asla kullanılmamalı,
- Asla birden kesilmemeli,
- Tedavi bitmeden ilaç bırakılmamalı,
- -İlaçlar bağımlılık yapmaz.
- Hiçbir organ ve sistem de hasar meydana getirmez.
- Bütün yan etkiler geçicidir. KALICI DEĞİLDİR
- İlaç kullanırken mutlaka, İYİ DE OLSAK belli aralıklarla doktorumuzla görüşmeliyiz.
- Uzun süreli kullanımlar da Yıllık Çek- Up yaptırılmalı
- Başka ilaçlar kullanacaksanız, mutlaka doktorunuza danışın.
- Antidepresanlar; bağışıklık sistemini güçlendirir. Kanser dahil bir çok hastalığın oluşumun engelleyebilir.Veya hafif atlatmanıza vesile olabilir.
- Antidepresanlar arada bir kullanılacak ilaçlar değildir!
- Gerekirse, tıpkı; tansiyon şeker ilaçları gibi ömür boyu da kullanılabilirler.
Uz. Dr. Nihat Kaya
Psikiyatri Uzmanı
Konuyla alakalı diğer yazılarımızı okumak için tıklayın;
Antidepresan İlaçları Nasıl Kullanmalı ?