Panik atak ‘ta Beslenme Nasıl Olmalı?
Gerek fiziksel gerekse ruhsal hastalıklarda vücut kimyası değişir. Metabolizma farklılaşabilir.
İnsan biyolojik,psikolojik ve sosyal boyutları olan bir varlıktır.
Kimya derslerindeki birleşik kaplar gibiyiz.Bir yerde sıvı azalınca diğer yerde çoğalır ama yok olmaz…
Panik atak lar böbreküstü bezlerimizden yüksek miktarda “Adrenalin ve Kortizol” salgılatır…Ataklar sırasında oluşan çarpıntı,terleme,ateş basması, tansiyon yükselmesi, nefes darlığı, her şeyi sisli görme durumları bu hormonların yaptığı fizyolojik etkilerdir. Bu belirtilerin beyindeki algılamaları ise ; hep ciddi bir hastalık yaşanacağı şeklindedir…
Panik atak lardaki belirtileri ortaya çıkaran her şey, panik atağın geldiği şeklinde değerlendirilir..
Yeme –içme davranışımızda panik ataklarla yakından ilgilidir… Örneğin; uzun süre aç kalmak kan şekerini düşürür. Düşen şekeri normale çıkarmak için böbrek üstü bezlerimizden “Adrenalin,kortizol, büyüme hormonları” salgılanır…Bu hormonlar depolarımızdaki yağlardan,proteinlerden şeker üretmeye çalışır…Bu arada Çarpıntı, ağız kuruluğu, terleme, sinirlilik, ortaya çıkar. Panikli bir insan normal olan bu durumu hemen panikatak olarak değerlendirir ve korkuya kapılır. Korkuyla beraber adrenalin daha da yükselir ve gerçek panik başlar…
Veya yemek sonrası alınan gıdaların hazmı için “mide fabrikası” nın daha çok enerjiye gereksinimi olur. Bu enerji kanla sağlanır.İstirahat durumundaki çalışmasını terk eden kalp, hızlanmaya ve mideye daha çok kan pompalamaya başlar. Panikataklı biri kalbine çok duyarlı ve odaklı olduğundan bunu hisseder.Çarpıntıyı panik başladı diye düşünür ve korkar…Oysa bu da fizyolojik, normal bir durumdur…Panikle tanışmamış olsa belki hiç dikkatini çekmeyecektir.
Dolayısıyla açlık-tokluk durumumuz, ne yeyip içtiğimiz panik atak larımızla yakından ilişkilidir…
Panik atak ı tetikleyen yiyecek – içecekler ve durumlar nelerdir?
-Koyu çay
-Kahve
-Kolalı içecekler
-Alkol(Başlangıçta rahatlatır sonraları paniği artırır.)
-Aşırı sigara içimi
-Esrar,ektazi, kokain
-Aşırı yemek yemek
-Özellikle tatlı yiyecekler( bunlar kan şekerini birden yükseltir.Direkt glukoz içeren yiyecekler kan şekerini birden yükseltiğinden şekeri düşüren İnsülin hormonunu aşırı salgılatır ve kan şekerini birden düşürüp paniğe sebep olabilir)
-Düzensiz ve tek yönlü beslenmeler
-Uzun süre aç kalmak
-Yemeklerden sonra hemen uyumak( özellikle ağır yemeklerden sonra…)
-Vitaminden yoksun yiyecekle beslenmek
-Aşırı ve hızlı kilo vermek-Rejim yapmak( bu durum vucut kimyasını bozarak paniğe depresyona yol açabilir. Ayda en fazla iki –üç kilo verecek şekilde diyet yapılmalı)
-Rejim amaçlı iştah kesici ilaçlar da paniğe depresyona sebep
olabilmektedir
Panik atak ta Beslenme Nasıl Olmalı?
-En temel şey, panik atak tetikleyici yiyecek ve içeceklerden kaçınmak.
-Günde toplam 8-10 su bardağı; su, soda, taze sıkılmış meyve suları içmek
-Günde 5 adet değişik ve özellikle o mevsimde olan meyvelerden yemek( örneğin;yaz aylarında bir dilim karpuz, bir şeftali, bir armut, iki kayısı gibi…)
-Mevsimsel beslenmek(kışın kış, yazın yaz sebze ve yiyeceklerini tercih etmek.)
Özellikle sebze Yemeklerini az pişirip vitaminlerinin hasar görmesine engel olalım.Yemeklerde mutlaka sıvı yağ kullanılmalı. Yağı kesinlikle yakmamalıyız…Hatta sebzeleri buharda pişirip, üzerine zeytinyağı gezdirmek daha sağlıklıdır.
-Mevsiminde ıspanak, pırasa, muz, brokoli, kereviz, enginar yemek.
-Günde üç öğün yerine 5 öğün , ama az az yemek.
-B vitaminlerinin sinir sistemini güçlendirdiği ve beyindeki serotonini artırdığı , adet öncesi gerilimi azalttığı bilinmektedir. Bu nedenle kepekli buğday ekmeği yemek, mercimek, nohut, fasulye, bezelye, barbunya tüketmek faydalıdır.
-Tatlılardan sütlü ve meyve tatlılarını tercih etmek doğru olur
-Meyve ve tatlıların yemekten iki saat önce ya da sonra yenmesi daha doğru olur.
-Çay tiryakileri günde 5-6 bardağı geçmemeli ve açık içmeliler.
-Panik ataklar kontrol altına alındıktan sonra günde bir adet kahve içilebilir.
-Her gün mutlaka bitkisel çay içilmelidir. Panik atak ve kaygı giderici özelliği olan Melisa, Papatya,değişik firmaların çıkardığı ve üzerinde …Relax yazan bitki çaylarından günde toplam üç fincan içilmeli…
-omega 3 ve omega 6 dan zengin olan Ton ve Somon balıklarından yiyelim.Bunlar sinir sistemi hücrelerinin zar yapısını güçlendirerek iletinin sağlıklı olmasını sağlar ve vucut direncini artırır…
Balık sevmeyen veya bulamayanlar ise; her gün bir yemek kaşığı Keten Tohumu yiyebilirler. (sütle, yoğurtla ya da suyla yutulabilir…)
-Evimizde , iş yerimizde Lavanta bulundurup, ondan yayılan rahatlatıcı kokuları içimize çekelim… Güzel kokulu duş jelleri kullanalım. Güzel Kokuların ve bazı müziklerin bizi gevşeten, huzur veren gücünü keşfedelim…
Dr. Nihat KAYA
Psikiyatri Uzmanı
